● سیاه‌چادر، به کردی ( ده‌وار، سیاماڵ یا ره‌ش‌ماڵ - Dewar )
نوعی چادر است که از موی بز و توسط زنان عشایر بافته می‌شود و به این دلیل "سیاه چادر" نام دارد که باید حتما از موی بز سیاه بافته شود. عشایر کوچ رو در ییلاق و قشلاق خود، مکان‌های معینی برای اقامت دارند که معمولا در زیر این چادرها زندگی و استراحت می‌کنند.
سیاه چادرها همواره از موی بز بافته میشوند و استفاده از موی بز به چند دلیل مهم است : هر خانواده عشایری، در بین دام‌های خود، معمولا بین ۲۰ تا ۵۰ راس بز دارد و به همین دلیل موی بز همیشه در دسترس است و بدون صرف هیچ هزینه‌ای، ماده اولیه فراهم می‌شود. دوم آن‌که موی بز خاصیت بسیار مطلوبی در مقابل رطوبت و حفظ آب دارد و به دلیل داشتن مقداری چربی، آب از جداره آن نفوذ نمی‌کند. خاصیت سوم موی بز این است که بر خلاف سایر مواد موجود در طبیعت، در اثر گرما، منقبض و در مقابل سرما، منبسط می‌شود. این خاصیت باعث می‌شود که در تابستان و هوای گرم، تارهایی که ار موی بز بافته شده‌اند، منقبض و درزهای بین سیاه چادر باز شده و هوا داخل فضای چادر جریان می‌یابد و محل زندگی و استراحتشان را خنک می‌کند. در فصل زمستان و هوای سرد، به دلیل انبساط موی بز، راه‌های نفوذ هوا بسته شده و از ورود هوای سرد وباران و برف به داخل چادر جلوگیری می‌کند. هم‌چنین بعضی از خانواده‌ها، جداره خارجی سیاه چادرشان را با روغن حیوانی چرب می‌کنند، تا قدرت مقاومت در برابر رطوبت و دفع آب افزایش یابد. دلیل بعدی استفاده از موی بز خاصیت سبک بودن آن است و نسبت به چادرهای برزنتی، جمع‌‌آوری و حمل ونقل آن راحت‌تر است.
● مراحل بافت
هر سیاه چادر، از چند "لت" تشکیل می‌شود و هر لت، نواری بافته شده از موی بز سیاه است. در حقیقت، لت تکه‌ای از سیاه چادر است. پس از این‌که مردان موی بزها را می‌برند و کوتاه می‌کنند، زنان موها را در هم تابیده و پس از ریسندگی، آنها را به نخ تبدیل کرده و شروع به بافتن لت‌ها می‌کنند.
هر لت بین ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر عرض دارد و طول آن با توجه به اندازه چادر و تعداد افرادی که در آن زندگی می‌کنند، بین ۶ تا ۱۵ متر متغیر است. زنان عشایر، لت‌ها را که به شکل یک نوار بافته شده‌اند را به وسیله دستگاه‌های سنتی و ساده‌ای که توسط مردان درست می‌شود، در محل زندگی خود می‌بافند و پس از بافتن، آنها را از دو طرف به هم می‌دوزند تا کم‌کم به شکل سیاه چادر درآید.
● وظایف مردان و زنان در بافت سیاه چادر
وظیفه مردان در بریدن موی بزها و هم چنین تهیه ابزار و لوازم و فراهم نمودن کارگاه و نیز کمک به زنان در دوختن و متصل کردن لت‌ها به یک دیگر است.
زنان ، وظیفه شستن ، پاک کردن ، حلاجی کردن موها وتاباندن و ریسیدن نخ ها است ، به طوری که به حالت الیاف در آیند. تمامی مراحل بافت سیاه چادر ، بر عهده زنان است و مردان هیچ گونه دخالتی در آن ندارند. دختران کوچک و نوجوان نیز ، مادران خود را در کار بافتن یاری می دهند و این فرصتی مناسب برای یادگیری و آموختن فنون بافت سیاه چادر توسط مادران است. معمولا زنان یک ایل ، برای بافتن سیاه چادر ، به صورت دسته جمعی کار می کنند تا کار بافتن ، سریع تر به پایان برسد.
سیاه چادرها ، معمولا عاری از هر نقش و نگاره ای هستند و به صورت سیاه یکپارچه و ساده بافته میشوند. بعضی از خانواده ها برای رفع چشم زخم ، مهره های آبی و کبودی را به سردر یا اطراف چادرشان آویزان می کنند.
مسعود خلدی رضایی
نوعی چادر است که از موی بز و توسط زنان عشایر بافته می‌شود و به این دلیل "سیاه چادر" نام دارد که باید حتما از موی بز سیاه بافته شود. عشایر کوچ رو در ییلاق و قشلاق خود، مکان‌های معینی برای اقامت دارند که معمولا در زیر این چادرها زندگی و استراحت می‌کنند.
سیاه چادرها همواره از موی بز بافته میشوند و استفاده از موی بز به چند دلیل مهم است : هر خانواده عشایری، در بین دام‌های خود، معمولا بین ۲۰ تا ۵۰ راس بز دارد و به همین دلیل موی بز همیشه در دسترس است و بدون صرف هیچ هزینه‌ای، ماده اولیه فراهم می‌شود. دوم آن‌که موی بز خاصیت بسیار مطلوبی در مقابل رطوبت و حفظ آب دارد و به دلیل داشتن مقداری چربی، آب از جداره آن نفوذ نمی‌کند. خاصیت سوم موی بز این است که بر خلاف سایر مواد موجود در طبیعت، در اثر گرما، منقبض و در مقابل سرما، منبسط می‌شود. این خاصیت باعث می‌شود که در تابستان و هوای گرم، تارهایی که ار موی بز بافته شده‌اند، منقبض و درزهای بین سیاه چادر باز شده و هوا داخل فضای چادر جریان می‌یابد و محل زندگی و استراحتشان را خنک می‌کند. در فصل زمستان و هوای سرد، به دلیل انبساط موی بز، راه‌های نفوذ هوا بسته شده و از ورود هوای سرد وباران و برف به داخل چادر جلوگیری می‌کند. هم‌چنین بعضی از خانواده‌ها، جداره خارجی سیاه چادرشان را با روغن حیوانی چرب می‌کنند، تا قدرت مقاومت در برابر رطوبت و دفع آب افزایش یابد. دلیل بعدی استفاده از موی بز خاصیت سبک بودن آن است و نسبت به چادرهای برزنتی، جمع‌‌آوری و حمل ونقل آن راحت‌تر است.● مراحل بافت
هر سیاه چادر، از چند "لت" تشکیل می‌شود و هر لت، نواری بافته شده از موی بز سیاه است. در حقیقت، لت تکه‌ای از سیاه چادر است. پس از این‌که مردان موی بزها را می‌برند و کوتاه می‌کنند، زنان موها را در هم تابیده و پس از ریسندگی، آنها را به نخ تبدیل کرده و شروع به بافتن لت‌ها می‌کنند.
هر لت بین ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر عرض دارد و طول آن با توجه به اندازه چادر و تعداد افرادی که در آن زندگی می‌کنند، بین ۶ تا ۱۵ متر متغیر است. زنان عشایر، لت‌ها را که به شکل یک نوار بافته شده‌اند را به وسیله دستگاه‌های سنتی و ساده‌ای که توسط مردان درست می‌شود، در محل زندگی خود می‌بافند و پس از بافتن، آنها را از دو طرف به هم می‌دوزند تا کم‌کم به شکل سیاه چادر درآید.
● وظایف مردان و زنان در بافت سیاه چادروظیفه مردان در بریدن موی بزها و هم چنین تهیه ابزار و لوازم و فراهم نمودن کارگاه و نیز کمک به زنان در دوختن و متصل کردن لت‌ها به یک دیگر است.
زنان ، وظیفه شستن ، پاک کردن ، حلاجی کردن موها وتاباندن و ریسیدن نخ ها است ، به طوری که به حالت الیاف در آیند. تمامی مراحل بافت سیاه چادر ، بر عهده زنان است و مردان هیچ گونه دخالتی در آن ندارند. دختران کوچک و نوجوان نیز ، مادران خود را در کار بافتن یاری می دهند و این فرصتی مناسب برای یادگیری و آموختن فنون بافت سیاه چادر توسط مادران است. معمولا زنان یک ایل ، برای بافتن سیاه چادر ، به صورت دسته جمعی کار می کنند تا کار بافتن ، سریع تر به پایان برسد.
سیاه چادرها ، معمولا عاری از هر نقش و نگاره ای هستند و به صورت سیاه یکپارچه و ساده بافته میشوند. بعضی از خانواده ها برای رفع چشم زخم ، مهره های آبی و کبودی را به سردر یا اطراف چادرشان آویزان می کنند.
مسعود خلدی رضایی
ارســـال به:
::
::
::
::
::
::
::
::
::
::
::
::
0 نظرات:
ارسال یک نظر