۱۳۹۰ آذر ۹, چهارشنبه

شعر کردی واران وارانه



واران وارانه، واران ته‌ڕم کرد
ئه‌زیزه‌که‌م واران ته‌ڕم کرد
سه‌وزه‌ی چاو خومار ئه‌زیزه‌که‌م
له‌ دین ده‌رم کرد
واران وارانه گوڵ ریزه ریزه
ئه‌زیزه‌که‌م، گوڵ ریزه ریزه
واده‌ی وه‌هار دای ئه‌زیزه‌که‌م
یه‌ خو پائیزه نازه‌نین، یه خو پائیزه
شه‌رت بوو له داخت ئه‌زیزه‌که‌م، هه‌رگز نه‌خه‌نم
به‌رگ ئازیه‌تی ئه‌زیزه‌که‌م، له وه‌ر نه‌که‌نم
شیرین شیرینه، شیرین شه‌مامه
ساتی نه‌وینمه‌د ئه‌زیزه‌که‌م، عومرم ته‌مامه

"شعر فولکلور‌ کردی"
[ 0 نظرات] [ادامه مطلب ...]

۱۳۹۰ آذر ۳, پنجشنبه

ورته ورتێ - شعری از شیرکو بیکس همراه با ترجمه فارسی

شیرکو بیکس (شێرکۆ بێکه‌س) یکی از شاعران معاصر و نامدار کرد است که همواره در اشعارش به بیان ستمهای روا شده بر کردها می‌پردازد. او در اشعارش تمام نابرابریها و ناعدالتی‌هایی را که بر کردها تحمیل گشته با زبانی گویا بازگو می‌کند و خواننده را تحت تاثیر اشعار خود قرار می‌دهد.
یکی از اشعار زیبا و پرمحتوای شیرکو، شعریست به نام «ورته ورتێ»، «غرولند یا آهسته سخن گفتن از روی خشم و اعتراض»، که او در این شعر از زبان یک پسر بچه‌ی واکسی، به بیان نابرابریهای اقتصادی و اجتماعی در جامعه‌ی سوریه و ناعدالتی‌هایی که در این کشور بر کردها روا می‌شود، می‌پردازد.
شعر «غرولند» داستان پسر بچه‌ای کرد است که در میدان بزرگ شهر شام به واکس زدن مشغول است و از دیگران تقاضا می‌کند که کفش‌هایشان را واکس بزند، و هنگام غروب در حالیکه خسته و نا امید گشته، به فکر  واکس زدن کفشهای خدا میافتد و با خود به زمزمه می‌پردازد...


«
ورته‌ ورتێ»

ئێواره‌ بوو! 
حه‌مه‌ بچکۆلی بۆیاخچی
سه‌ری ماندووی داخستبوو
له‌ سووچێکی گۆڕه‌پانه‌ گه‌وره‌که‌دا
له‌ناوه‌ندی دڵی شاما
له‌سه‌ر کورسیه‌ نزمه‌که‌ی خۆی دانیشتبوو
په‌یتا په‌یتا
وه‌کو فڵچه‌ی نێوان ده‌ستی
جه‌سته‌ی له‌ڕی رائه‌ژه‌نی
حه‌مه‌ بچکۆلی ئاواره‌
له‌به‌ر خۆوه‌ به‌ ورته‌ ورت
ئه‌مه‌ی ئه‌وت:
تۆ بازرگان قاچت دانێ
تۆ مامۆستا قاچت دانێ
تۆ پارێزه‌ر قاچت دانێ
ئه‌فسه‌ر، سه‌رباز، جاسووس، جه‌لاد
کوڕی باش‌و هه‌رچی‌و په‌رچی
هه‌رهه‌مووتان یه‌ک له‌دوای یه‌ک
قاچتان دانێن
که‌س نه‌ماوه‌
هه‌ر خوا ماوه‌
له‌و دنیا دڵنیام
ئه‌ویش ئه‌نێرێ به‌شوێن کوردێکدا
پێڵاوه‌که‌ی بۆ بۆیاخ بکات
ره‌نگه‌ ئه‌و کورده‌ش هه‌ر من بم
ئای دایه‌ی گیان
ئه‌وه‌ ئه‌بێت پێڵاوی خوا چه‌ند گه‌وره‌ بێت؟!
ژماره‌ چه‌ند له‌پێ بکات!
ئای دایه‌ی گیان
ئه‌ی بۆ پاره‌ خوا چه‌ند ئه‌دات؟!
ئه‌بێت چه‌ند بدات …!
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ
برگردان شعر به فارسی:

«
غرولند یا آهسته سخن گفتن از روی خشم و اعتراض»                         

شامگاه بود                  
محمد، پسر کوچولوی واکسی                                
از فرط خستگی گردنش خم گشته بود         
در گوشه‌ای از میدان بزرگ               
در مرکز شهر شام                             
بر روی چهارپایه‌ی کوچک خود نشسته بود        
و پی‌ در پی 
مانند فرچه توی دستش                      
اندام نحیف و لاغر خود را تکان میداد                
محمد کوچولوی بی‌خانمان       
با خود غرولند کنان            
این چنین می‌گفت:   
تو ای بازرگان پایت را بگذار   
تو ای استاد پایت را بگذار                
تو ای وکیل پایت را بگذار     
افسر، سرباز، جاسوس، جلاد         
پسر خوب و آدم بی سر و پا                
همگی یکی بعد از دیگری                      
پایتان را بگذارید 
کسی نمانده
تنها خدا مانده
در آن دنیا هم مطمئنم
او هم سراغ کردی را خواهد گرفت
تا کفشهایش را واکس بزند!
شاید آن کرد هم من باشم
آخ ... مادر جان
تو گویی که کفشهای خدا چقدر بزرگ است؟!
شماره چند می‌پوشد؟!                      
آخ مادر جان
راستی برای دستمزد
خدا چقدر می‌پردازد؟!
باید چقدر بدهد...؟!!! 
ــــــــــــــــــــ
[ 0 نظرات] [ادامه مطلب ...]

۱۳۹۰ آذر ۱, سه‌شنبه

دوو پارچه شیعر له مامۆستا عه‌بدوڵا په‌شێو


 "قه‌حبه‌ن ئه‌وانه‌ی پێم ده‌ڵێن"
من پشتێکی بریندارم
له‌ قامچی خۆم ڕاپه‌ڕیوم
من لافاوێکی لاسارم له‌و که‌نارانه‌ هه‌ڵساوم
که‌ ته‌نگیان پێ هه‌ڵچنیوم نانیشمه‌وه‌ نانومه‌وه‌.
بی ئارامم،
ئارامی من چرایه‌ک بوو
ڕه‌شه‌بای ده‌ورم خوێنی ڕشت
بێ به‌زه‌ییم
به‌زه‌یی من زه‌ریایه‌ک بو بینیان پێوه‌نا و هه‌ڵیان مشت
خوێڕین ئه‌وانه‌ی پێم ده‌ڵێن
دان و میرو برای یه‌کن
خوێڕین ئه‌وانه‌ی پێم ده‌ڵێن
خوێن و زه‌ورو برای یه‌کن
خوێڕین ئه‌وانه‌ی پێم ده‌ڵێن
ماسی و چنگاڵ، مشک و جه‌واڵ
ده‌ست و چزو برای یه‌کن
قه‌حبه‌ن ئه‌وانه‌ی پێم ده‌ڵێن په‌تو گه‌ردن
گوێزدان و مو برای یه‌کن.
وه‌رن خه‌ڵکه‌
له‌ نێچیر و زام بپرسن
بڵێن تو خودا خه‌نجه‌ر هه‌یه‌ زام تیمارکا؟
ڕاوچی هه‌یه‌ نێچیر نه‌خوا؟
ده‌ خه‌ڵکه‌ له‌ کا بپرسن قه‌ت ئاگری ساردی دیوه‌؟
له‌ هێلانه‌ی مه‌ل بپرسن
به‌ نیازی ماچ، مار قه‌ت ده‌می تێ ژه‌نیوه‌؟
ده‌ له‌ دار به‌ڕو بپرسن ته‌وری دیوه‌ داربڕ نه‌بێ؟
ده‌ له‌ که‌رێکیش بپرسن گورگی دیوه‌ که‌ردڕ نه‌بێ؟ق
ه‌حبه‌ن ئه‌وانه‌ی پێم ده‌ڵێن
ته‌وری برای داریش هه‌یه‌
قه‌حبه‌ن ئه‌وانه‌ی پێم ده‌ڵێن ماری شیرین ژاریش هه‌یه‌
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 
 "سه‌دان ساڵه"
سه‌دان ساڵه‌
له‌وێرانه‌ ماڵی خۆمدا
کتکه‌کۆڕه‌ی گۆشه‌ی مه‌تبه‌قی سوڵتانم.
سه‌دان ساڵه‌
حه‌و‌ش و به‌ره‌ی خۆم واڵایه‌و
له‌به‌رده‌رگه‌ی دزانی خۆم پاسه‌وانم.
سه‌دان ساڵه‌
رۆژێک ده‌بم
به‌مه‌یته‌ری والی به‌غدا؛
رۆژێک له‌تاران کوتاڵم
رۆژێک لێفه‌که‌م
گه‌ڵی ژنی سوڵتان ده‌شۆم
رۆژێک گه‌سکم، شام ده‌ماڵم!
سه‌دان ساڵه‌
وه‌کوو چنگێک دانه‌وێڵه‌
ئاشی مێژوو، فڕێی داوم
هه‌رچوار ده‌وره‌م شارۆچکه‌یه‌و
مێرووله‌ ده‌میان تێناوم.
سه‌دان ساڵه‌
کاسه‌ سه‌رم-مناره‌یه‌،
کێ بێ ده‌نگی تێدا هه‌ڵده‌بڕێ.
سه‌دان ساڵه‌
نیشتیمانم نێرگه‌ڵه‌یه‌
کێ بێ به‌ ده‌میه‌وه‌ی ده‌گرێ
سه‌دان ساڵه‌
له‌به‌ر ده‌رگه‌ی ته‌کیه‌ی جیهان
جووتێک سۆلی پینه‌ پینه‌م
کێ له‌ پێمکا بۆ ئه‌و ده‌شێم.
سه‌دان ساڵه‌
دوای تڵیشێک فرێ ده‌درێم.
سه‌دان ساڵه‌
دوای پینه‌یه‌ک له‌ پێده‌کرێم.
من پشتێکی بریندارم
له‌ قامچی خۆم راپه‌ریوم.
من لافاوێکی لاسارم،
له‌م که‌نارانه‌ هه‌ڵساوم
که‌ ته‌نگیان پێ هه‌ڵچنیوم
نانیشمه‌وه‌
نانوومه‌وه‌
بێ ئارامم
ئارامی من چرایه‌ک بوو
ره‌شه‌بای ده‌ورم خوێنیان ڕشت؛
بێبه‌زه‌ییم
به‌زه‌یی من-زه‌ریایه‌ک بوو
ده‌میان پێوه‌ناو هه‌ڵیان مشت.
نانیشمه‌وه‌
نانوومه‌وه‌
که‌من دان بم کوا ده‌رفه‌ت؟
یامن یا مێروو!
که‌من خوێن بم،
 کواده‌رفه‌ت؟!
یامن یا زێروو!
قه‌حبه‌ن ئه‌وانه‌ی پێم ده‌ڵێن
دان و مێروو برای یه‌کن.
قه‌حبه‌ن ئه‌وانه‌ی پێم ده‌ڵێن
خوێن و زێروو برای یه‌کن
قه‌حبه‌ن ئه‌وانه‌ی پێم ده‌ڵێن
ماسی و چه‌نگاڵ،
مشک و جه‌واڵ
ده‌ست و چزوو برای یه‌کن.
قه‌حبه‌ن ئه‌وانه‌ی پێم ده‌ڵێن
په‌ت و گه‌ردن،
گوێزان و موو برای یه‌کن.
وه‌رن خه‌ڵکه‌!
له‌ نێچیرو زام بپرسن،
بڵێن توخوا
خه‌نجه‌ر هه‌یه‌ زام تیمارکا؟!
راوچی هه‌یه‌ نێچیر نه‌خوا؟!
ده‌خه‌ڵکه‌ له‌ کا بپرسن
قه‌ت  ئاگری ساردی دیوه‌؟!
له‌ هێلانه‌ی مه‌ل بپرسن
به‌نیازی ماچ...
مار قه‌ت ده‌می تێژه‌نیوه‌؟!
ده‌له‌ داربه‌ڕوو بپرسن،
ته‌وری دیوه‌ دار بڕ نه‌بێ؟!
ده‌له‌ که‌رێکیش بپرسن،
گورگی دیوه‌ که‌ر دڕ نه‌بێ؟!
قه‌حبه‌ن ئه‌وانه‌ی پێم ده‌ڵێن
ماری شیرین ژاریش هه‌یه‌،
قه‌حبه‌ن ئه‌وانه‌ی پێم ده‌ڵێن
ته‌وری برای داریش هه‌یه‌.
من پشتێکی بریندارم
له‌ قامچی خۆم راپه‌ریوم.
من لافاوێکی لاسارم،
له‌م که‌نارانه‌ هه‌ڵساوم
که‌ ته‌نگیان پێ هه‌ڵچنیوم
نانیشمه‌وه‌
نانوومه‌وه‌
بێ ئارامم
ئارامی من چرایه‌ک بوو
ره‌شه‌بای ده‌ورم خوێنی ڕشت؛
بێبه‌زه‌ییم
به‌زه‌یی من-زه‌ریایه‌ک بوو
ده‌میان پێوه‌ناو هه‌ڵیان مشت.
نانیشمه‌وه‌
نانوومه‌وه‌
عه‌بدووڵا په‌شێو
[ 0 نظرات] [ادامه مطلب ...]

۱۳۹۰ آبان ۷, شنبه

داستان موش و تله‌ موش

موش ازشکاف دیوار سرک کشید تا ببیند این همه سروصدا برای چیست. مرد مزرعه‌دار تازه از شهر رسیده بود و بسته‌ای با خود آورده بود و زنش با خوشحالی مشغول باز کردن بسته بود…

موش لبهایش را لیسید و با خود گفت:« کاش یک غذای حسابی باشد .»

اما همین که بسته را باز کردند، از ترس تمام بدنش به لرزه افتاد؛ چون صاحب مزرعه یک تله موش خریده بود.
موش با سرعت به مزرعه برگشت تا این خبر جدید را به همه‌ی حیوانات بدهد . او به هرکسی که می‌رسید، می‌گفت:« توی مزرعه یک تله موش آورده‌اند، صاحب مزرعه یک تله موش خریده است . . . »!
مرغ با شنیدن این خبر بالهایش را تکان داد و گفت: « آقای موش ، برایت متأسفم . از این به بعد خیلی باید مواظب خودت باشی، به هر حال من کاری به تله موش ندارم، تله موش هم ربطی به من ندارد.»
میش وقتی خبر تله موش را شنید، صدای بلندی سرداد و گفت : «آقای موش من فقط می‌توانم دعایت کنم که توی تله نیفتی، چون خودت خوب می‌دانی که تله موش به من ربطی ندارد. مطمئن باش که دعای من پشت و پناه تو خواهد بود.»

موش که از حیوانات مزرعه انتظار همدردی داشت، به سراغ گاو رفت. اما گاو هم با شنیدن خبر، سری تکان داد و گفت: « من که تا حالا ندیده‌ام یک گاوی توی تله موش بیفتد.!» او این را گفت و زیر لب خنده‌ای کرد ودوباره مشغول چریدن شد.
سرانجام، موش ناامید از همه جا به سوراخ خودش برگشت و در این فکر بود که اگر روزی در تله موش بیفتد، چه می شود؟
در نیمه‌های همان شب، صدای شدید به هم خوردن چیزی در خانه پیچید. زن مزرعه‌دار بلافاصله بلند شد و به سوی انباری رفت تا موش را که در تله افتاده بود‌، ببیند.
او در تاریکی متوجه نشد که آنچه در تله موش تقلا می‌کرده، موش نبود، بلکه یک مار خطرناک سمی بود که دمش در تله گیر کرده بود. همین که زن به تله موش نزدیک شد، مار پایش را نیش زد و صدای جیغ و فریادش به هوا بلند شد.
صاحب مزرعه با شنیدن صدای جیغ از خواب پرید و به طرف صدا رفت، وقتی زنش را در این حال دید، او را فوراً به بیمارستان رساند. بعد از چند روز، حال وی بهتر شد. اما روزی که به خانه برگشت، هنوز تب داشت . زن همسایه که به عیادت بیمار آمده بود ، گفت :« برای تقویت بیمار و قطع شدن تب او هیچ غذایی مثل سوپ مرغ نیست .»
مرد مزرعه دار که زنش را خیلی دوست داشت فوراً به سراغ مرغ رفت و ساعتی بعد بوی خوش سوپ مرغ در خانه پیچید.
اما هرچه صبر کردند، تب بیمار قطع نشد. بستگان او شب و روز به خانه‌ی آنها رفت و آمد می‌کردند تا جویای سلامتی او شوند. برای همین مرد مزرعه‌دار مجبور شد، میش را هم قربانی کند تا با گوشت آن برای میهمانان عزیزش غذا بپزد.
روزها می‌گذشت و حال زن مزرعه دار هر روز بدتر می‌شد. تا اینکه یک روز صبح، در حالی که از درد به خود می‌پیچید، از دنیا رفت و خبر مردن او خیلی زود در روستا پیچید. افراد زیادی در مراسم خاک سپاری او شرکت کردند. بنابراین، مرد مزرعه‌دار مجبور شد، از گاوش هم بگذرد و غذای مفصلی برای میهمانان دور و نزدیک تدارک ببیند.
حالا، موش به تنهایی در مزرعه می‌گردید و به حیوانات زبان بسته‌ای فکر می‌کرد که کاری به کار تله موش نداشتند!

نتیجه‌ی اخلاقی: اگر شنیدید مشکلی برای کسی پیش آمده است و ربطی هم به شما ندارد، بی‌تفاوت از کنار آن نگذرید، کمی بیشتر فکر کنید، شاید خیلی هم بی ربط نباشد!
[ 0 نظرات] [ادامه مطلب ...]

۱۳۹۰ مهر ۲۳, شنبه

سید علی اصغر کردستانی

سیدعلی اصغر کردستانی در سال ۱۲۶۰ خورشیدی در روستای صلوات‌آباد نزدیک سنندج به دنیا آمد.
پدرش او را از نوجوانی به مکتب یکی از مشایخ بزرگ دینی سنندج فرستاد و علی اصغر پس از چند سال تلمذ در آن مکتب در قرائت قرآن به استادی رسید و به خاطر صدای خوش و رسایی که داشت شهرت و آوازه اش از زادگاه و سرزمین مادری فراتر رفت.
صفای باطن و فروتنی سید. افزون بر حسن و موهبت خدادادی صدایش دلهای مشتاقان بسیاری را تسخیر کرد و از آنجا که انسانی بی تکبر و بخشنده بود و نغمه های روح پرورش را بیدریغ نثار دوستدارانش می کرد دیری نپایید که به محافل انس خوانین و بزرگان کردستان راه یافت.
لحن محزون و بسیار دلنشین و وسعت صدا و تحریرهای ریز پی در پی در صدای اوج، از ویژگی‌های آواز سید علی اصغر کردستانی است. آوای جان سوز و دلنشین او حتی شنوندگانی را که به زبان کردی آشنا نیستند مجذوب و محظوظ می کند.
گفته می‌شود که در هنگام خواندن وی، صدایش در دوردستها و در آنسوی صلوات‌آباد شنیده می‌شده است. در ضمن خیلی‌ها مدعی هستند که در آن زمان و در هنگام خواندن سید علی اصغر، صدای آب قطع می‌شده ‌است.
عباس کمندی در کتاب کوچک و مختصری که با عنوان " سید علی اصغر کردستانی " در سال 1364 منتشر کرد، نوشته است:
«
... یک شب در تهران و در منزل یکی از رجال مملکتی با حضور دولتمندان و هنرمندان و ادبای تراز اول ، جشنی بر پا می شود. سردار اعظم ، سید را همراه با خود به آن جشن می برد. یکی از خوانندگان آن جشن ، قمرالملوک بود ... بعد از خاتمه ی آواز قمر ، سید به وسیله ی سردار اعظم به حاضرین معرفی و از وی تقاضای خواندن می شود... سید صدای خود را یک بالاتر از صدای قمر وسعت داده و با تمام قدرت شروع به خواندن میکند و تمام اهل مجلس و خصوصا موسیقیدانان را به تعجب و تحسین وا میدارد ... با مخارج سردار اعظم ، سید خدود یک ماه در تهران ماند و در یک شرکت صفحه پرکنی به نام پلیفون حدود سی آهنگ متفاوت ،همراه ارکستر بر صفحه ی گرامافون ضبط کرد ... از نام و نشان نوازندگان همراه وی اطلاعی در دست نیست ... صفحات سید بعد ها در میان منتقدین کردستان پراکنده شد و به مرور به علت دست به دست شدن زیاد ، تعدادی از آنها از بین رفت و مابقی که حدود سیزده آهنگ است ، بعد از تاسیس رادیو سنندج در سال 1327 یا 28 از خانواده ی آصف دیوان به دست آمد و جهت استفاده ی عموم کپی برداری شد ... آنچه از صدای سید و نحوه ی اجرای آهنگ هایش مشخص است ، این است که سید به طور مسلم موسیقی ایرانی را میشناخته است . اما چگونه و در کجا و با چه امکاناتی به این شناخت رسیده ، جای بحث و گفتگوست... به نظر نگارنده چون در آن زمان و قبل از رفتن سید به تهران ، سنندج به مدت یک سال تبعیدگاه عارف قزوینی ، شاعر و ترانه ی سرای معروف ایران بود و چون عارف در آن مدت به منزل خوانین سنندج به خصوص منزل آصف دیوان رفت و آمد داشت ، مثلماً صدای سید از نظر عارف مکتوم نمانده و احتمالا جلساتی با هم داشته اند و با توجه به نحوه ی به کار گیری تحریرات در صدای سید علی اصغر و شباهت آن با آهنگهای عارف قزوینی و نحوه ی تحریرات به کار گرفته در آنها ، به احتمال زیاد ، سید موسیقی را از عارف آموخته و یا حد اقل نحوه ی صوت پردازی سید ، بدون دخالت عارف نبوده است. اگر غیر از این باشد، سید علی اصغر خود ابداع کننده ی این سبک در موسیقی کردی است. چرا که نحوه ی خواندن سید و به کارگیری تحریرات ریز در صدای وی مخصوص خود اوست و چنین سبکی در هیچ کجای کردستان ، به جز سنندج و در نواحی صلوات آباد ، وجود نداشته و ندارد ... »بنا به روایتی یك بار نیز جهت قرائت قرآن به مصر دعوت شد ولی به دلیل ناخوشی پدر، از رفتن صرف نظر كرد. پدرش بارها او را از خواندن در ملا عام منع و سرزنش كرده بود ولی سید با كمال احترام در جواب پدر گفته بود: آنچه نعمت خداست به همه تعلق دارد و نباید آنرا از خلایق دریغ كرد و اگر خواندن الحان از روی حقیقت و دستی به جانب معنویات باشد، مانند صدای پرندگان خالی از محرمات خواهد بود.
حاج سید عبد الاحد بابا شهابی پسر بزرگ سید می‌گوید: مرحوم پدرم با وجود اینكه هرگز نزد استادی تعلیم ندیده بود مع الوصف عموم دستگاهها و مقامات موسیقی ایرانی را می‌شناخت و آنچه را می‌خواند یا موسیقی اصیل كردی بود و یا خود بر اساس موسیقی اصیل كردی می‌ساخت واجرا می‌كرد.اشعاری هم كه می‌خواند یا اشعار فولكلور متداول محلی بود و یا از دیوان شاعرانی مانند مولوی كرد، وفایی مهابادی یا طاهر بگ جاف و یا بابا‌طاهر همدانی انتخاب می‌كرد.
استاد سید علی اصغركردستانی اهنگهای اصیل كردی زمان خود را به سبك خود خوانده است و با تحریرات ریز صدا بر ملودی انها افزوده است اهنگها عبارتند از: صدای زیر وبم(سه گاه ) ، "غم انگیز"(شعر بابا طاهر) ، "یار غزال"(بیات ترك) ، "زردی خزان"(بیات ترك) ، "غم انگیز"(افشاری) ، "كورته بالا" (دشتی) ، "دردی هجران" ، "رفیقانی طریقت" ، "نابی هی نابی" و "هروه‌ك بازوبن".
بعضی از این آثار توسط خوانندگانی باز خوانی شده‌است، از جمله كاست زردی خزان كاری از ارسلان كامكار، قسمتی از كاست فلك باخه‌وان با صدای سید جلال‌الدین محمدیان و نیز تصنیف‌های دردی هجران و رفیقانی طریقت و "هروه‌ك بازووبه‌ن" را در این اواخر خواننده‌ی بسیار توانا، زنده یاد استاد حشمت‌الله لرنژاد اجرا كرده بود كه در نوع خود درخور تحسین است.
تار، كمانچه، فلوت و ضرب از جمله سازهایی بودند كه سید علی اصغر را در تمامی آهنگها همراهی كرده‌اند.
سید علی اصغر در سال ۱۳۱۵ وفات یافت و در زادگاهش صلوات‌آباد به خاک سپرده شد. وی صاحب دو پسر و دو دختر بود كه به باباشهابی معروفند.
برگرفته از كتاب موسیقی كرمانشاه و ویکی‌پدیا
دانلود 6 تصنیف و آواز از استاد سید علی‌ اصغر کردستانی

[ 0 نظرات] [ادامه مطلب ...]

۱۳۹۰ مهر ۱۱, دوشنبه

زندگینامه مستوره اردلان شاعره‌ نامدار کرد


ماه شرف خانم مستوره اردلان و یا به اختصار مستوره اردلان زاده‌ی ۱۱۸۴ (۱۸۰۵)، درگذشت ۱۲۲۷ (۱۸۴۸). شاعر، نویسنده و تاریخ‌نگار کرد ایرانی بود.

وی در شهر سنندج در غرب ایران چشم به جهان گشود و از شاهزادگان دربار اردلان به مرکزیت سنندج بود. زبان‌های کردی، فارسی و عربی را نزد پدرش ابوالحسن بیگ قادری آموخت. همسرش خسروخان اردلان حاکم امارت بود و با مرگ وی امارت اردلان دچار دخالت‌های قاجار شد. با هجوم قاجار به امارت اردلان در سده ۱۹، مستوره همراه با خانواده‌اش به امارت بابان در سلیمانیه کوچ کردند. پسرش رضا قلی‌خان، جانشین خسروخان اردلان توسط قاجارها به زندان افتاد. دویستمین سالگرد وی در اربیل در طی جشنواره‌ای به یاد وی برگزار شد.
ابوالحسن بیگ پدر ماه شرف خانم از سوی پدر از خوانین درگزین همدان بود که جد بزرگ آنان قادر نام زمان شاه سلطان حسین صفوی (۱۷۲۲-۱۶۹۳ / ۱۱۳۵-۱۱۰۵) از همدان به سنندج مهاجرت کرده‌است. میرزا عبدالله رونق این مهاجرت را در سال ۱۱۲۰ هـ.ق مطابق ۱۷۰۸ میلادی نوشته‌است، بخش دیگری از درگزینی‌ها به سلیمانیه عراق کوچ کردند و امروز محلهٔ درگزین به نام آنان است. حاج رجبعلی کلانتر جد بزرگ مستوره در زمان احمد خان فرزند سبحان وردی خان مصادف با حکومت نادر شاه (۱۷۴۳-۱۷۴۰ / ۱۱۵۶-۱۱۵۳) مرد با نفوذی در دستگاه حکومت اردلان‌ها بوده‌است. محمد آقای ناظر کردستانی پدربزرگ مستوره یکی از شخصیت‌های بلند مقام بود که پنجاه سال همعصر با چند تن از والیان مسئولیت آرامش داخلی و مرزهای کردستان و دخل و خرج و اداره ولایت را بر عهده داشته و در تمام جنگ‌ها به همراه خسروخان بزرگ به جنگ و پیکار مشغول بوده‌است.

ماه شرف خانم در سال ۱۲۲۶ قمری (برابر با ۱۱۸۴ خورشیدی و ۱۸۰۵ میلادی)، زمان حکومت امان الله خان والی اردلان در خانواده اهل فرهنگ قادری در سنندج به دنیا آمد و به تحصیل و تربیتش همت گماشتند و برخلاف سنت دیرین و جاری زمان، ماه شرف خانم را هم سطح با مردان به آموختن علوم متداول زمان تشویق و ترغیب نمودند، دیری نگذشت که این زن توانمند و با استعداد در ردیف ادیبان و سخن سنجان قرار گرفت و در عفت و پاکدامنی و آشپزی و خانه داری و خصایص و صفات خاصهٔ زنانگی جزو زنان مجرب و کارکشته گردید.مستوره با ذوق و قریحهٔ شعریش توانست با سرودن قصائد نغز و غزلیات آبدار با شاعران نامدار زمان خود مقابله کند و در تاریخ نویسی پا به پای مورخین در عرصهٔ وقایع نگاری جلوه نماید. میرزا علی اکبر منشی دیوان غزلیات مستوره را بیست هزار بیت دانسته‌است. میرزا علی اکبر وقایع نگار در شرح حال او می‌نویسد: سزاوار است نام مستوره به خاطر فضل و کمال و خط و ربط و شعر و تاریخ نگاری اش در ردیف زنان برجسته و مورخین نامدار قرار گیرد.

ماه شرف خانم در هفده سالگی به اجبار به عقد و ازدواج خسرو خان فرزند امان الله خان بزرگ درآمد. میرزا علی اکبر منشی می‌نویسد: «مستوره چون شأن و شایستگی خود را برابر با مردان روزگار می‌دانست از این مواصلت و مزاوجت امتناع داشت تا اینکه خسروخان پدر و جد او را همراه چند تن از بستگان به زندان انداخت و ابوالحسن بیگ را مجبور به پرداخت جریمهٔ سی هزار تومان نمود و شرط استخلاص آنان را منوط به عقد مستوره نمود، مستوره به ناچار بدین مزاوجت تن در داد و جز تسلیم در مقابل استخلاص پدر و جدش راه دیگری نداشت در حالی که خسرو خان پیش تر با حسن جهان خانم بیست و یکمین دختر فتحعلی شاه قاجارازدواج کرده بود و از او سه پسر به نام‌های رضا قلی خان، امان الله خان و احمد خان و سه دختر به نام‌های خانم خانم‌ها که زن اردشیر میرزا برادر محمد شاه قاجار بود و دیگری عادله خانم همسر حسین خان والی شیراز و سومی آغه خانم داشت.
حسن جهان خانم زنی بود ادیب و شاعر و سیاست‌مدار و صاحب قدرت و مسلط بر زندگی خسروخان. مستوره بیشتر اوقات خود را به مطالعه و سرودن شعر و نوشتن تاریخ می‌گذرانید و چون خسرو خان نیز شاعر بود بیشتر او را بدین کار تشویق می‌نمود، رفته رفته مستوره به خسروخان علاقه مند شد. ماه شرف خانم در میان شاعران فارسی زبان با یغمای جندقی ارتباط شعری داشت و با سید عبدالرحیم مولوی که از بزرگان مکتب شعر گورانی است آشنا بود زیرا هر وقت سید عبدالرحیم مولوی به دیدار دوستانش غلامشاه خان اردلان و رضا قلی خان اردلان به سنندج می‌آمد از مستوره نیز دیدن می‌کرد و او را تشویق می‌نمود تا شعر کردی گورانی بگوید. اشعار مستوره به علت پختگی و استحکام و زیبایی در کردستان بابان دست به دست می‌شد، نالی شاعر معروف کرد سورانی سرا در اشعارش ضمن ستایش مستوره با گوشه و کنایه و طنز می‌خواست از حرمت او بکاهد اما برخلاف میلش موجب اشتهار و معروفیت مستوره در شعر و ادب گردید.

برخی براین عقیده‌اند که برخی از شعرای سورانی‌سرا به علت اینکه مستوره شعر کردی نمی‌گفت ناراحت بودند و غزلی را سروده به او نسبت دادند به این مطلع:
گرفتارم به نازی چاوه‌کـــانی مه‌ستــی فــه‌تتانت
بریندارم به زه‌خمی سینه‌سوزی تیری موژگانت


در منطقه کردستان اردلان تا آن تاریخ و بعدها سرودن شعر کردی سورانی مرسوم نبود.
البته برخی آن غزل را از مستوره می‌دانند و آن را نمادی برای درهم شکستن آداب و رسوم مردسالاری آن زمان می‌دانند.
با سفارش‌هایی که مرتب مرحوم سید عبدالرحیم مولوی در سرودن اشعار کردی به مستوره می‌نمود، بعید به نظر می‌رسد که مستوره از قول و گفته او سرپیچی نموده و شعر کردی گورانی نسروده باشد، بعید نیست که هنوز اشعار کردی‌ای از مستوره در زوایای منازل یا بیاض‌ها و جُنگ‌ها و اوراق پراکندهٔ قدیمی موجود باشد.
دوران خوش بختی و آرامش روحی و به قول مستوره روزگار اعتبارش چندان طولانی نبود، زیرا خسرو خان اردلان در سال ۱۲۵۰ هـ.ق به عارضه کبدی گرفتار و پس از دو ماه مریضی در سن بیست و نه سالگی درگذشت، مرگ همسر و داغ از دست دادن برادر جوان ناکامش ابوالمحمد که در سن بیست و دو سالگی وفات یافت، علاوه بر اینکه نشاط و شادابی جوانی را از او سلب نمود، ضربات روحی زیادی بر پیکر نحیف و ضعیف او بر اثر دو ماه مریض داری و شب نخوابی، وارد ساخت و او را به سوی انزوا و عزلت و مطالعهٔ کتب دینی و تالیف کتاب عقاید کشانید.

مستوره سالیانی را به تنهایی در میان خانوادهٔ جانشینان خسروخان گذرانید. میرزا عبدالله رونق در شرح حال مستوره می‌نویسد: «در سنهٔ ۱۲۶۳ به علت فَترت ولایت، با خویش و عشیرت که یکی از آنها حقیر بود جلای وطن اختیار و در ملک بابان و خاک روم سکونت قرار داده و بار سفر آخرت را در آن مقام گشاده دست اجل گریبان حالش را گرفته بسوی گلشن جنان کشید و در جوار زهرا آرمید.»
در یک تذکره شعرای کردی چاپ عراق آمده: «جنازهٔ مستوره را از سلیمانیه به نجف انتقال دادند» ممکن است کلمه‌ای از نوشتهٔ میرزا عبدالله رونق در اینجا ترک و از قلم افتاده باشد و منظور آن باشد: «در جوار زوج زهرا آرمید.»
دکتر مهدی بیانی به نقل از مجمع‌الفصحا او را از خوشنویسان خط نستعلیق دانسته است.

مستوره اردلان چندین کتاب شعر نوشت. تاریخ اردلان او به عنوان یکی از متون شیوای فارسی شناخته شده‌است. اشعار پراکنده‌ای نیز به گویش گورانی زبان کردی از او بجا مانده‌است.

آثار مستوره عبارت‌اند از:

۱- دیوان اشعار که به فارسی سروده شده و در حدود دو هزار بیت است و سه بار به چاپ رسیده‌است، چنانکه چاپ اولش در سال ۱۳۰۴ خورشیدی به همت حاج شیخ یحیی معرفت»اعتضاد الاسلام«و اسدالله خان کردستانی در تهران انجام گرفته، چاپ دوم به کوشش احمد کرمی سلسله نشریات»ما«در سال ۱۳۶۳ در تهران. چاپ سوم به وسیله آقای صدیق صفی زاده بوره که یی که بیست غزل کردی سورانی را به نام مستوره در پایان اشعار فارسی بدان افزوده که جز یک غزل منسوب فوق الذکر بقیهٔ اشعار برای مردم کردستان ناآشنا و فاقد اعتبار علمی و تحقیقی است.
۲- تاریخ اردلان: این کتاب معروفیت و ارزش علمی و اجتماعی مستوره را دو چندان نموده زیرا تا اواخر قرن نوزدهم میلادی در تمام خاورمیانه در عرصهٔ تاریخ نویسی خصوصا کردشناسی در میان زنان جز مستوره کسی به این کار نپرداخته‌است، این اثر ارزشمند در سال ۱۹۴۷ میلادی مطابق ۱۳۲۶ شمسی به وسیله مرحوم ناصر آزادپور در سنندج به چاپ رسید.
۳- عقاید مستوره: این کتاب که رسالهٔ کوچکی از عقاید مستوره در مذهب اهل سنت شافعی است بر ارزش شخصی و عقاید دینی وی می‌افزاید و به جرات می‌توان گفت در میان زنان تا این زمان کسی به چنین تالیفی نپرداخته‌است.

در زمستان ۸۵ در اربیل عراق، کنگره‌ی بزرگداشت مستوره اردلان برگزار شد و در آنجا ده کتاب منتشر شد. کتاب مستوره برگهایی از تاریخ سر به مهر، نوشته‌ی جمال احمدی آئین و ترجمه‌ی کردی آن از عدنان برزنجی و کتاب شرعیات مستوره با تصحیح جمال احمدی آئین و مقدمه‌ی نوید نقشبندی و ترجمه کردی آن از نوید نقشبندی از این کتابها بود.
منبع: ویکیپدیا
----------
شرح حال مستوره(بخش دوم)
آسیه آل احمد
----------
ماه شرف متخلص به مستوره دختر ابوالحسن بیک در سال 1220ه ق در سنندج متولد شد. 1 او از طایفه قادری بود که از نزدیکان حکام ولایت اردلان محسوب می‌شدند. پدر و پدربزرگش ناظر صندوقخانه ولایت و از صاحب نامهای این منطقه بودند. ماه شرف خانم بسیار با استعداد و خوش ذوق بود به تحصیل و هنر روی آورد و از نام‌آوران کردستان شد. او در کنار علم‌آموزی به سرودن شعر پرداخت و خط را هم خوب می‌نوشت. علی‌اکبرخان وقایع‌نگار پسرعمویش او را چنین معرفی کرده است: «عموزاده حقیر (ماه شرف خانم) اسم و متخلص به مستوره فی‌الواقع سزاوار است نظر به فضل و کمال و خط و ربط و شعر و انشائی که این عفیفه دارا بود، اسم او را مورخین عالم درصفحات تاریخ خود به یادگارثبت و ضبط نمایند قریب بیست هزار شعر دیوان غزلیات و قصاید و غیره را دارد». 2 همچنین رضاقلی خان هدایت که از معاصرین مستوره بوده است در کتاب مجمع الفصحا از او چنین یاد می‌کند: «از زنان جمیله و دانشمند و هنرمند ... شعر می‌گفت و مستوره تخلص می‌کرد و خطوط را خوش می‌نوشت ...». 3
ماه شرف با خسروخان والی کردستان ازدواج کرد و در کتاب تاریخ اردلان به شرح علت این ازدواج پرداخته، که به علت یک سری اختلافات و توطئه علیه خسروخان والی، ابوالحسن بیک پدر ماه شرف خانم به زندان افتاد، پس از مدتی که بی گناهی پدرش ثابت شد خسروخان برای دلجویی، از دختر او خواستگاری کرد. مستوره می‌نویسد: «والد و اعمام مولفه را هم بسبب بی جرمی از قید آزاد و بانواع مراحمشان دلشاد فرمودند و طرح مواصلت را به مصاحبت کمینه انداختند و عاقبت بطریق مجلل داخل حرم جلال آمدم». 4
ماه شرف خانم به عنوان همسر دوم والی وارد خانه او شد. همسر اول خسروخان حسن جهان خانم (والیه) دختر فتحعلیشاه قاجار بود. از روابط این دو زن در کتب چیزی نوشته نشده فقط برخی آورده‌اند که هر دو از عیاشیهای والی و بی مهریهای همسر خود شاکی و ناراضی بودند و در اشعارشان به این نکته پرداخته‌اند. 5
خسروخان والی در سال 1250ق بر اثر بیماری درگذشت. مستوره در سال 1250 همسر خود را از دست داد، او اندوه خود را چنین روایت می‌کند : «در اواخر شهر ذیحجه‌الحرام سنه 1249 آن نور حدقه حشمت و شوکت ... چون بدرد جگر دچار آمده، و بعلت غلبه سودا بمعالجه و مدارا نپرداخت آناً فاناً مرضش در تزاید می‌بود و کمینه که با آنحضرت شرف همبستری داشتم و بمصاحبت روز و شب و وزارت اندرون سربلند بودم مدت دو ماه بعلت بیمارداری و پرستاری خواب راحتم بچشم آشنا نشدی، عاقبت آمد بسرم آنچه از آن میترسیدم... سوء مزاج والی جوان شدت بهم رسانیده معالجه‌پذیر نیامد تا در یوم پنجشنبه دویم شهر ربیع‌الاول سنه 1250مرغ روح پرفتوحش با هزار حسرت و ناکامی سوی رضوان شتافت». 6 ماه شرف بارها در اشعار خود به مرگ همسر پرداخته 7مستوره پس از درگذشت خسروخان والی تا سال 1263 در سنندج زندگی کرد. در این زمان اختلافات حکومتی مابین خسروخان ارمنی والی جدید و رضاقلی خان اردلان حاکم قدیم اتفاق افتاد و پس از شور و مشورت بین سران اردلان تصمیم به کوچ گرفته شد که مستوره نیز به همراه عمو و دیگر افراد خانواده‌اش به میان ایل بابان در شهر سلیمانیه عراق که آن زمان زیرنظر عثمانی بود رفت. مستوره در کتاب تاریخ اردلان این ماجرا را چنین تعریف می‌کند: "رضاقلی خان تمامی اعزه و اشراف و اهالی ولایت را احضار نموده، پس از شور و مصلحت بسیار طریق کوچ و فرار را به ولایت بابان اختیارکرد و جمعی کثیر از برنا و پیر پای به مقام جلای وطن نهاده و نامید از توقف مقام مالوف گشتند ... به یکی از قرای شهر زور که به «سرکت» مشهور است رسیده و اقامت گزیدیم " در ادامه مستوره بیان می‌کند که چگونه به دعوت پسرعمۀ خود به سلیمانیه عراق راهی شده‌اند: «حسینقلی خان عمه‌زاده مؤلف ... به مجرد استماع این خبر آدم با اسب و قاطر فراوان فرستاده از خانواده ما بقدر صد نفر را از اناث و ذکور از شهر زور کوچانیده به شهر سلیمانیه آوردند و از جانب خود محل اقامت به جهت یکان یکان شخص و با هر یک بقدر کفاف تعارف به عمل آوردند». 8 از واقعه کوچ مدتی نگذشته بود که حسین‌قلی خان فوت کرد. بر اثر مرگ او مستوره نیز از ناراحتی زیاد بیمار شد و در محرم 1264 بر اثر بیماری درگذشت. 9

مستوره که زنی هنرمند و شاعر بود از خود یادگارهای زیادی به جای گذاشته است. دیوان شعر او به سعی و تلاش حاجی شیخ یحیی سرپرست وزارت فرهنگ کردستان در سال 1304ش جمع‌آوری شد و با کمک و همت میرزا اسدالله خان کردستانی و مباشرت حاج محمد آقا رمضانی صاحب کتابخانه شرق سابق و کلاله خاور در تهران به چاپ رسید. 10 مستوره در زمان حیات خود با شعرایی چون جندقی و ملا خضرنالی شاعر کرد مشاعره داشت و اشعار او بیشتر عرفانی و اجتماعی است. 11 از دیگر آثار او کتاب تاریخ اردلان است که شرح حال حاکمان کردستان و وقایع دوران آنها را به تحریر درآورده و به جرئت می‌توان گفت مستوره اولین زن ایرانی مورخ بوده است. این کتاب یکی از منابع تاریخ کردستان محسوب می‌شود و توسط ناصر آزادپور حدوداً در سال 1324 ش تصحیح و چاپ شده است. 12 از دیگر آثار او کتاب معجم‌الادباء است که در سال 1328 ش در سنندج منتشر شد و رساله‌ای در عقاید و شرعیات دارد.
يك غزل كردی سورانی منصوب به مستوره اردلان:

گرفتارم به نازی چاوه‌كانی مه‌ستــی فـــه‌تتانت
بريندارم به تيری سينه سۆزی نيشی موژگانت
به تاڵێ په‌رچه‌می ئه‌گريجه‌كانت غاره‌تت كردم
دڵێكم بوو ئه‌ويشت خسته ناو چاهی زه‌نه‌خدانت
به قوربان! عاشقان ئه‌مرۆ هه‌مووهاتوونه پابۆست
منيش هاتم بفه‌رموو بمكۆژن بمكه‌ن به قوربانت
ته‌شه‌ككور واجيبه بۆ من ئه‌گه‌ر بمرم به زه‌خمی تۆ
به شه‌رتێ كفنه‌كه‌م بدرووی به تای زۆڵفی په‌ريشانت
له كوشتن گه‌رده‌نت ئازاد ده‌كه‌م گه‌ر بێیته سه‌رقه‌برم
به رۆژی جومعه بمنێژی له لای نه‌عشی شه‌هيدانت
که‌سێ تۆ کوشبێتت رۆژی حه‌شرا زه‌حمه تی ناده‌ن
ئه‌گه‌ر وه‌ک من له ئه‌م دونیایه سووتا بێ له هیجرانت
هه‌میشه سوجده گاهم خاکی به‌ر ده‌رگانه‌که‌ی تۆیه
ره‌قیب رووی ره‌ش بێ نایێڵێ بگا ده‌ستم به دامانت
له شه‌رت و هه‌م وه‌فاداری خۆ تۆ مه‌شهووری ئافاقی
فیدای شه‌رت و وه‌فات بم، چی به سه‌رهات مه‌یلی جارانت؟
ئه‌من ئه‌مڕۆ له مڵکی عاشقی دا نادره‌ی ده‌هرم
به ره‌سمی به‌نده‌گی «مه ستوره» وا هاتووه‌ته ديوانت
بڕۆ شوکرێ که له ده‌رگای پادشای داوه‌ر
که شۆڵه‌ی رۆژی رووی والی ده‌گاته کۆشک و هه‌یوانت

نمونه ای از اشعار فارسی مستوره اردلان:

من آن زنم که به ملک عفاف صدر گزینم
زخیل پردگیان نیست در زمانه قرینم
به زیر مقنعه ما را سری است لایق افسر
ولی چه سود که دوران نموده خوار چنینم
مرا ز ملک سلیمان بسی است ننگ همیدون
که هست کشور عفت همه به زیر نگینم
------------------------------
رفتیم و پس از خود رقم خیر نهشتیم
با آب گنه توشه عقبی بسرشتیم
امروز بدین عالم خاکی به چه نازیم
فرداست که بینی همه خاک و همه خشتیم
بس کار مناهی که در این مرحله کردیم
بس خار معاصی که در این مزرعه کشتیم
از مسجد و محراب به دوریم و تو گویی
ماننده پیران کلیسا و کنشتیم
در حشر ز نیک و بد ما دوست چه پرسد
نیکیم از اوییم و از اوییم چو زشتیم
المنة لله که "مستوره" من و دل
جز یار بساط از همه دیّار نوشتیم
------------------------
منابع:
1. عبدالرفیع حقیقت، تاریخ نهضتهای فکری ایرانیان، تهران، شرکت مولفان و مترجمان ایران، 1368، ج 5. ص150 .
2. علی‌اکبر وقایع‌نگار کردستانی، حدیقه ناصریه در جغرافیا و تاریخ کردستان، تهران، محمد رئوف توکلی، 1364، ص 321 .
3. مهدی بیانی، احوال و آثار خوشنویسان نستعلیق‌نویسان، تهران، دانشگاه تهران، 1348، ج3 ، ص 610، به نقل از مجمع ‌الفصحا آورده است.
4. ماه شرف (مستوره) کردستانی، تاریخ اردلان، مصحح ناصر آزادپور، بی جا، بی نا، بی تا، ص 178 .
5. دایرة‌المعارف زن ایرانی، تهران، ریاست جمهوری مرکز مشارکت زنان، بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، 1382، ج 2، ص 851 .
6. ماه شرف (مستوره) کردستانی، ص 180 .
7. همان، ص 181 .
8. همان، ص210 .
9. همان، ص 211 .
10. فخری قویمی، کارنامه زنان مشهور ایران، از قبل از اسلام تا عصر حاضر، تهران، آموزش و پرورش، 1352، ص 96 .
11. محمدحسن رجبی، مشاهیر زنان ایرانی و پارسی‌گوی از آغاز مشروطه، تهران، سروش 1374. ص 218 .
12. ماه شرف (مستوره) کردستانی، همان .
13. محمدحسن رجبی، همان .
[ 0 نظرات] [ادامه مطلب ...]

۱۳۹۰ شهریور ۲۶, شنبه

مختصری از زندگینامه شیرکو بی‌کس (شاعر کرد)

شیركو بی‌كس(شێرکـۆ بێکـــــــه‌س)، فرزند شاعر بزرگ و ملی كرد "فایق بی‌كس" است. وی درسال 1940 میلادی (1319 خورشیدی) در شهر سلیمانیه در کردستان عراق بدنیا آمد و در دامان مادری فرهنگ دوست و پدری دانا رشد یافت.

او بعد از استاد عبدالله گوران، یكی از شارحان و معماران پیشرو شعر آزاد كردی است. توانایی و قابلیت‌های شیركو تنها درشعر خلاصه نمی‌شود. او در زمینه‌ی ترجمه، نقد و داستان نیز فعالیت چشمگیر دارد. امروزه دركتب درسی چندین كشور اروپایی، شعرهای شیركو را تدریس می‌كنند. درحیطه‌ی شعر و ادبیات كرد، می‌توان او را هموزن و در ردیف احمد شاملو شاعر بزرگ ایران قرار داد. بی دلیل نیست که شاعر گران‌سنگ سید علی صالحی، شیركو بی‌كس را امپراطور شعر دنیا نامیده است.
مشهورترین انجمن مردمی ایتالیا نیز لقب "همشهری" به او داده است.

او همچنین از سوی انجمن قلم سوئد، برنده‌ی جایزه توچولسکی (Tucholsky) شد.

استاد شیركو بی‌كس هر چند وابستگی به احزاب و گروههای فعال سیاسی كرد را داشت، اما از راه ادبیات و سرودن شعر به مبارزه علیه ظلم و زور روا شده به ملت كرد پرداخت و سالها در این زمینه به فعالیت پرداخت كه می‌توان به مبارزات او در این مهم بر علیه رژیم فاسد و اشغالگر بعثی صدام حسین و سرودن شعر برای شخصیتهای مبارز كرد و شهیدان این راه اشاره كرد.
وی بخاطر مشکلات سیاسی از سال ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۲ در سوئد زندگی می‌کرد ولی پس از آن به عراق بازگشت. در ۱۹۶۸ اولین مجموعه شعر شیرکو بنام "مهتاب شعر" منتشر شد. تا کنون چندین مجموعه شعر، دو نمایشنامه‌ی منظوم و ترجمه‌ی "پیرمرد و دریا" نوشته‌ی ارنست همینگوی و "عروسی خون" اثر لورکا به زبان کردی از او به چاپ رسیده است.

شیرکو بیکس و احمد شاملو
از دیگردفترهای شعر این شاعر می‌‌توان از «دو سرو کوهی، عقاب، رود، سپیده دم، آفات، کرکس، عطشم را شعله فرو می‌‌نشاند، دره پروانه‌ها، صلیب، مار و روز شمار یک شاعر، سایه ‌و آزادی، این واژه‌ی بی‌آبرو»، نام برد که به زبان‌های فرانسوی، ایتالیایی، سوئدی، عربی و غیره ترجمه و چاپ شده اند. در ایران نیز "دره‌ی پروانه و آزادی این واژه بی‌آبرو"، با ترجمه‌ی محمد رئوف مرادی به چاپ رسیده است.

مضمون اصلی شعرهای اوسراسر عشق به میهن، ومهمترین خصوصیت شعر شیركوغربت ویك غم بزرگ است. شیركو درشعرهایش بی عدالتی‌ها و آلام مردم سرزمینش را به گوش دنیا رسانده است. بی گمان اشعار او گویاتر وروشنتر از هر توضیح است.

برگردان فارسی دو شعر از شیرکو بی‌کس:

"نوشـــتن"

آن‌گاه كه با ساقة تاكی بنویسم
تا كه برخیزم
سبد كاغذم از خوشة انگور پر شده است!
یك‌بار با سر بلبلی نوشتم
برخاستم... لیوان دم دستم لبریز از نغمه بود
روزی با بال پروانه‌ای نوشتم
برخاستم... سر میز و تاقچة پنجره‌ام
لبریز از گل بنفشه بود
زمانی هم
كه با شاخه گیاه دشت انفال و حلبچه بنویسم
همین كه برخیزم...می‌بینم:
اتاقم، خانه‌ام، شهرم، سرزمینم
همه آكنده از جیغ و داد و
از چشم كودكان و
از پستان زنان
________

"دیوانـــــــــه"

پرنده ها
تنها به خاطر آبی آسمان
به پرواز در نمی آیند
سرچشمه ها
تنها برای آواز رودخانه ها به جوشش در نمی آیند
درختان
تنها برای نشان دادن
كاكل شاخه های جوان
سایه نمی اندازند
برف
تنها به خاطر زمستان و غرش بهمن
نمی بارد
اسب تنها برای
ركاب زدن سوار و شل كردن افسار نمی دود
نسیم نیز
به خاطر رقص درختان بر نمی خیزد
تو هم
به خاطر نام شیر كو بی كس نیست
كه این دیوانه را می پسندی

[ 0 نظرات] [ادامه مطلب ...]

۱۳۹۰ شهریور ۸, سه‌شنبه

برخی از واژه‌‌ها در زبان کردی جنوبی یا کرماشانی - همراه با ترجمه

جهت آموزش زبان کردی جنوبی یا کرماشانی، برخی از واژه‌های کاربردی در این زبان را برای شما عزیزان آماده کرده‌ایم که امیدواریم از خواندن آن استفاده‌ی لازم را ببرید.
لطفا برای پربارتر شدن وبلاگ و نیز گسترش بیشتر زبان شیرین کردی جنوبی، در قسمت نظرات، با ارائه‌ی پیشنهادات و نظرات خود، ما را در این زمینه یاری رسانید.
چه‌م یا کیه‌نی = چشمه
په‌تی = خالی
هیز گردن = بلند شدن، بیدار شدن از خواب
هه‌ڵسیان = بلند شدن، بیدار شدن از خواب
که‌فتن = افتادن
هه‌ڵاژیان = دراز کشیدن
چه‌میای = خم شده
پنجڵ = شلخته
تامه‌زروو = در حسرت، آرزو به دل
توور = قهر
تـــۊش (
تویش) = دچار
خه‌فتن = خوابیدن
ترنجيای = له شده

په‌ژاره =
غم و اندوه
چه‌فت = کج
راس = راست
دریژ = دراز
کوڵ = کوتاه
قایم = کلفت
باریک = باریک
ته‌نك = باریک، كم پشت
خوار = پایین
بان = بالا
ژیر = زیر
ناوه‌راس = وسط، میان
لا = کنار، جنب
نووا یا وه‌ر = جلو
دوما یا پشت = عقب، پشت
فره = زیاد
که‌م = کم
لافاو = سیلاب
ته‌پ و تووز = گرد و خاک
خاک یا خوه‌ڵ = خاک
ئاو = آب
سه‌راو = سراب
خوه‌ر = خورشید
مانگ = ماه
هه‌ساره = ستاره
پته‌سوو = خاكستر جنس پارچه‌ای
زقوم، سه‌رما = سرما
پژمه = عطسه
قفه = سرفه
نزگه‌ره = سکسکه

هه‌ناسه = نفس
خه‌ڕگ = گل و لای
خه‌س = غلیظ
فره‌زان = زیاد بلد، فرزانه
نه‌زان = نادان
گه‌وج = نادان، نفهم
خاوه‌ن = صاحب
نه‌خوه‌ش = مریض
ساق = سالم
ورسی = گرسنه
تیر = سیر
تینی = تشنه
زگن = شکمو
مرده‌نی = مردنی، ضعیف
بی‌هاز = بی‌جان، ناتوان
قه‌وی، وه‌کار = قوی، توانمند

تهیه و تنظیم:
وبلاگ کرماشان
[ 0 نظرات] [ادامه مطلب ...]

۱۳۹۰ شهریور ۵, شنبه

تاریخچه تاسیس سینما در کرماشان

فروهر اولین سینمای کرمانشاه
" اخبار گذشته را دوقسم گویند، و آن را سه دیگر نشناسند: یا ازکسی بباید شنید ویا ازکتابی بباید خواند." تاریخ بیهقی

آشنایی مظـفرالدین شاه قاجار با سینما در پاریس وذوق زدگی او ، باعث خرید و ورود اولیـن دستـگاه سیـنـماتـوگراف در سال ۱۲۷۹ هجری شمسی، توسط او به ایران شد، بعدا ًبه این دستگاه لنتر ماژیک و چراغ سِحری هم می گفتند؛ این اتفاق،شروع ِشناخت وپیدایش سیـنـما در ایران به حساب می آید.اولین سالن نمایش فیلم هم در سال 1283 در خیابان چراغ گازتهران توسط ابراهیم خان صحاف‌باشی افتتاح شد، که علیرغم میل صحاف باشی برای شناختن سینما به مردم ، تماشاگران آن تنها وابستگان دربار و اعیان و اشراف بودند. اولین فیلمساز تحصیل کرده و حرفه‌ای ِ ایرانی، خان بابا معتضدی بود، که برای اولین‌بار فیلم خبری ساخت. معتضدی اولین لابراتوار ظهور فیلم را نیز در زیرزمین خانه‌اش دایر کرد. درحالی که ساخـت اولین سالن سـیـنمای عـمومی درایران دوازده سال بعد از ورود اولیـن دستـگاه سیـنـماتـوگراف (که به آن آپارات وبعدا ً پروژکتورمی گفتند) درسال ۱۲۹۱ اتـفاق افـتاد و تا سال ۱۳۰۸هـیچ فـیلم سینمایی ایرانی ساخته نـشد؛ ودرنتیجه سیـنـماهای تاسیـس شده تا سال1309فقط به نمایش فـیلم های غـربی می پرداخـتـند. اولـین فـیلم بلـند سیـنـمای ایران به نام " آبی و رابی" با زمان شصت دقیقه در سال ۱۳۰۸ توسط آوانس اوهانـیانس، با فـیلمبرداری خان بابا معـتـضدی ساخته شد و در دی ماه سال ۱۳۰۹ در تهران و در سینما مایاک به نمایش درآمد وفروش خیلی زیادی داشت، گفته می شود بعدا ً در حادثه آتش سوزی این سینما ، فیلم تفریحی/ کمدی ِ " آبی و رابی " که درانبار سینما بود، سوخت و از بین رفت. پس از این فیلم ، ابراهیم مرادی فیلم " انتقام برادر(روح وجسم) " را ساخت، که در سال 1310تنها درچند جلسه خصوصی در بندر انزلی وتهران نمایش داده شد. آوانس اوهانـیانس نیزساخت دومین فیلم خود به نام "حاجی آقا آکتور سینما " را با تهیه کنندگی مقاصدزاده فروزین و حبیب الله مراد وخودش شروع کرد و این فیلم ، پس از طی مراحل تولید وساخت در بهمن ماه سال ۱۳۱۲ درسینما رویال به نمایش درآمد. فیلم دیگری که ساخت ِآن از سال ۱۳۱۱ به عنوان اولین فـیلم ناطـق ایرانی با نام «دخـتر لر» در بمبئی آغاز گردیده بود،و توسط عـبدالحـسین سـپـنـتا و خان بهادر اردشیر ایرانی به اتمام رسیده بود، دو ماه قبل ازاکران "حاجی آقا آکتر سینما " درسینما مایاک تهران روی پرده رفته بود.و تا مدت زیادی همچنان روی پرده بود؛ استـقـبالی که از این فـیلم شد، مقـدمات ساخت چـند فـیلم ناطق ایرانی دیگر را فراهـم کرد. هـر چـند تا قبل از این دوره وفیلم آبی ورابی، سـیـنما دربقیه ی ایران کاملا ً جـنبه عـمومی نـیافـته بود و استـفاده از سیـنماهای موجود در تهـران و شهـرهای دیگر،اکثرا ًبه طبقۀ حاکم و افراد متجدد جامعـه واقلیت های مذهبی اختصاص داشت؛ اما به نظر می آید آن گونه که باورها و شرایط خاص اجتماعی ایران در صد ساله ی اخیرنشان می دهد، معمولا ً پذیرش امورجدید با مقاومت وتقبیح عده ای از مردم و طرفداری وتبلیغ جمعی دیگر، روبرو بوده است، مثلا ً در اواخر دوره قاجاریه برخورد اکثریت ِجامعۀ ما در پذیرش پدیدۀ تازه ی نمایش فیلم بر روی پرده که ابتدا به طبقۀ حاکم و وابستگانش اختصاص داشت، به کندی وبا اکراه صورت گرفته است؛ در ایران بالعکس بقیۀ کشورها ابتدا طبقۀ حاکم به تبعیت از ذوق مظفری مشتاق و مبلغ سینما بوده اند واکثریت مردم ، به جهت این تفسیرکه می پنداشتند سینما با باورها یشان مغایرت دارد آن را نمی پذیرفتند.و درنتیجه دیدن فیلم متعلق به درباریان و اشراف بود.تا اینکه چند سالی پس از کودتای سوم اسفند توسط سید ضیاء و رضاخان قزاق و بعدا ً تلاش رضا خان برای تجدد به شیوۀ غربی و اِعمال دیکته ی حمایت از ساخت سینماهای عمومی ،علاوه بر وابستگان ِ دستگاه اداری مملکت و اقلیت فرنگ رفته ، برخی جوانان با ذوق وکنجکاو؛ در میان اقشاری از مردم نیز کم کم به سینماعلاقه مند شده وپایشان به سینما باز شد و به تدریج درشهرهای مختلف نیز در بین جوانانی از طبقۀ مرفه ِ جامعۀ ارباب رعیتی آن زمان، کسانی پیدا شدند که پدیدۀ تصاویر متحرک روی پرده را می شناختند. از جمله حبیب الله مراد در کرمانشاه ؛ که از جوانی درشهرخودش تئاتر دیده بود و ازبیست وچند سا لگی ساکن تهران بود ودوره مدرسه آرتیستی سینما راطی کرده بود. او دوستی صمیمی داشت به نام سید ابول نقاش که معماربرجسته ونقاش ماهری بود و درتهران مهمان او بود،حبیب الله مراد به دلیل شناختش از سلیقه و اهداف دوستش ، به اوپیشنهاد تأسیس سینمایی در کرمانشاه را داد ،و طرح عمارت ِ چند منظوره ای را با او مطرح کرد و اورا تشویق کرد، که سینما درآمد خیلی خوبی خواهد داشت.سیدابول نقاش به شرط شراکت به مدت دوسال پذیرفت، آنها با زحمات فراوان سینما راساختند و اسم این عمارت را سینما توگراف فروهر گذاشتند، و در مهرماه 1310 با تبلیغات بسیار سینما فروهر به عنوان اولین سینمای کرمانشاه آغاز به کار کرد.
سیدابولقاسم مانی معروف به سید ابول نقاش بسیار مقتصد بود. درعمارتی که ساخته بود مکان های دیگری رابرای شغل های دیگری پیش بینی کرده بود. وهمان جا محلی رابه کاردیگرش اختصاص داده بود وچند نفر را برای اداره کردن آنجا گماشته بود. گفته می شود درسال اول فعالیت، این سینما فقط شب ها پخش فیلم داشت و ابتدا سالن نما یشش اتاقی سی متری با چهل صندلی وپرده ای کوچک بود پس از یک سال سینما فروهر رونق گرفت. ولی تابستانها به خاطر گرما دراتاق نمایش فیلم مشتری نداشت ، ابتدا مشتریانش اکثراً ازرجال ومدیران ادارات وثروتمندان و مسئولین اصناف مختلفی بودند که به آنها بلیط جهت فروش به اعضای صنف مربوطه شان داده می شد وبعضی ها اجبارا ً به سینما می آمدند و یا بلیطشان را به دیگری می بخشیدند.. درطول سالهای ِِ بعدی ِ فعالیت ِاین سینما، داخل سالن ِنمایش فروشندگانی بودند،که هفتگی مبلغی رابه عنوان حق فروش خوراکی هایشان به مالک سینما می پرداختند، عده ای ازآنها چای، تخم مرغ آب پز و دوغ وکسانی دیگربورانی اسفناج وماست وخیار وپسته و نوشیدنی به تماشاگران می فروختند. درموقع پخش فیلم برخی ازتماشاگران با صدای بلند باهم شوخی می کردند ولات گری ها ومرافعه های بسیاری اتفاق می افتاد که گاه باعث وقفه درپخش فیلم و یا قطع آن شده و به نظمیه کشیده می شد.
سید ابول نقاش دربین مأموران نظمیه احترام زیادی داشت ، وبسیارمورد حمایت آنها بود. ازسال دوم آپاراتخانه و سالن پخش فیلم گسترش یافته و به صد صندلی رسید. وبه زودی به رونق سینما افزود ، درسال سوم سید ابول نقاش ضمن تعویض سالن نمایش با محلی درقسمت اصلی عمارت ،که پنجره های زیبا یی داشته، قسمت ها یی را که نوربه داخل می زده ، پوشانده وبا ترفند هایی سالن سینما را مناسب نمایش در روزهم می کند. وبرای جلب مشتری بیشتر، هنگام نمایش فیلم ها علاوه برتوضیحات شفاهی ِمردی که پائین پرده ایستاده بود وصحنه هارا بیان می کرد ومرد دیگری که ویولن مینواخت، فرد سومی هم برای همراهی و نواختن تار استخدام می کند. حبیب الله مراد یک دستگاه آلمانی مولد برق قوی خریداری کرده بود، وشخصی معروف به صادق برقی مسئول کنترل وکاراین دستگاه بود.سیدابول نقاش تمام کارهای سینما را با مشورت حبیب الله مراد انجام می داد مراد تصاویر کوچکی را جهت تبلیغات فیلم ها برایش ازتهران می آورد و او با مهارت خاصی این تصاویر را روی پارچه های بزرگ درمقیاسی که شاید در تهران هم وجود نداشت ، نقش می زد و بر نمای بیرونی سینمایش نصب می کرد. او نقاش ِ چشم اندازها ونمای بیرونی عمارت ها ونقوش وکاشی کاری های زینتی اندرون، ومعمار ِهمه کاره ای بود که معروفیتش به لقب نقاش به همین دلیل بود. علی محمد افغانی رمان نویس معروف، متولد 1304 کرمانشاه در رمان مشهورش " شوهر آهو خانم " که اولین بار درسال 1340 آنرا با سرمایۀ خودش چاپ ومنتشرکرد؛ زمان اتفاق های کتابش را درفصل یکم ، با جملۀ - * بعداز ظهر یکی از روزهای سرد زمستان 1313 بود.* آغاز می کند ودر فصل دوازدهم می نویسد : *خیاطخانه شاهزنان رو به روی سینما فروهر واقع شده بود که اگرچه سینمایی کوچک و بیسروصدا بود، ولی به هرحال بعد از باربد دوّمین سینما و تفریحگاه عمومی شهر بشمار میرفت.* - شاید منظور اواز دومین سینما و تفریحگاه به دلیل تعداد صندلی ها و وسعت سالن بزگترنمایش فیلم بوده ، زیرا سینما باربد با سیصد صندلی وداشتن دو دستگاه آپارات و دومحل نمایش فیلم ،( یکی مکان نمایش تابستانی درپشت بام سینما و دیگری سالن اصلی که بزرگتروجدید ترازسینما فروهر بوده ) بزرگترین محل تفریحی کرمانشاه بوده است. چون زمان ساخت سینما باربد سال 1324یعنی حدود چهارده سال پس ازساخت سینما فروهرودر پایان جنگ دوم جهانی بوده است. ظاهرا ًفعالیت روزمرۀ سالن سینما فروهر از تایستان 1321 تا 1325 به دلایل مختلف از جمله شرایط جنگ جهانی وتبعات آن درایران، نیمه تعطیل بوده ودرجاهای دیگر ساختمانش فعالیت های اقتصادی دیگری از جمله فروش دولتی ِ قند وشکرو آرد و نان انجام می گرفته است.
وقتی سینما باربد یک سال پس از افتتاحش رونق می گیرد، سیدابول نقاش هم با تعمیرات وتغییراتی مجدداً سالن سینما فروهر را راه اندازی می کند.طی سالهای بعدی که تئاتر در کرمانشاه طرفداران بسیاری پیدا کرده بود، وچند گروه تئاتر کرمانشاهی وارامنه و گروه های تئاتری شهرهای دیگر مثل تبریز، تهران ورشت برای اجرابه کرمانشاه سفرمی کردند؛ به دلیل کمبود سالن های مناسب ازیک سو ومعروفیت سینماهای فروهر و باربد از سوی دیگر، ؛ این اجراها دراین سینماها انجام می شد. یکی از دلایلی که باعث رونق تئاتر وسینما دراین سالها شده بود، شرایط وجودهیجانات سیاسی بود، که معمولا ً پس از اتفاقات مهم سیاسی و اقتصادی پدید می آید. چند سال بعد سینمای دیگری به نام سینما همای در خیابان سپه ساخته شد ؛ آن دوران هر سه سینمای کرمانشاه هم نمایش تئاترداشتند وهم اکران فیلم ، به خصوص فیلم های خبری ومستند جنگ جهانی. گروه های جوان تئاتری در سالن دو دبیرستان نیزنمایش اجرا می کردندوگروه های حرفه ای سالن سینماهای شهررا برای مدت مشخصی اجاره کرده وبه صورت روزانه به صاحب سینما کرایه پرداخت می کردند.وهمیشه فروش بسیار بالایی داشتند مثلا ً گروه نمایش تاجر ونیزی پس از دو ماه اجرای پرفروش درسینما باربد و اجبار به تخلیه ی سالن، با سینما فروهر که سالنش کوچکتر بود قرارداد یک ماهه بستند که دراین سینما نیزبا فروش خوبی اجرا داشتند. .
مجتبی احمدی
20/3/1390
[ 0 نظرات] [ادامه مطلب ...]

۱۳۹۰ مرداد ۲۷, پنجشنبه

نجات افراد در هنگام سکته مغزی ، توصیه‌های یک پروفسور چینی

توصیه های یک پروفسور چینی:

اگر کسی در حالت سکته قرار گرفت، قبل از انتقالش به بیمارستان، با سوزنی تمیز سر 10 انگشت او را زخمی کنید تا دو قطره خون بیاید و از لخته در مغز جلوگیری شود.
یک سرنگ یا سوزن در خانه نگه دارید: یک روش غیر قراردادی و شگفت انگیز برای بهبود سکته. این متن را بخوانید شاید روزی توانستید به کسی کمک کنید.
متحیر کننده است. لطفا این متن را در دسترس بگذارید توصیه‌های بسیار خوبی هستند . چند دقیقه صرف مطالعه آن بکنید هرگز تصور نمی‌کنید که ممکن است زندگی یک نفر بستگی به شما داشته باشد.
پدر من بر اثر سکته فلج شد و سپس مرد. کاش من چیزی درباره‌ی این نوع کمک‌های اولیه می‌دانستم. هنگامی که حمله صورت می‌گیرد، مویرگها به تدریج در مغز پاره می‌شوند. (ایرن لیو)
هنگامی که سکته اتفاق می‌افتد، آرامش خود را حفظ کنید. مهم نیست قربانی کجاست. او را حرکت ندهید چون مویرگهایش پاره خواهند شد. برای جلوگیری از سقوط قربانی، کمکش کنید تا بنشیند سپس می‌توانید حجامت را شروع کنید. اگر در خانه یک سرنگ تزریقی داشته باشید خیلی عالی می‌شود. در غیر این صورت یک سوزن خیاطی یا یک سنجاق صاف هم خوب است.
1- سوزن یا سنجاق را روی آتش استریل کنید بعد با آن سر هر 10 انگشت مریض را خراش دهید.
2- این طب سوزنی نیست فقط یک خراش یک میلی متری است روی سر انگشتان.
3- خراش بدهید تا خون خارج شود.
4- اگر خون خارج نشد، با انگشت خودتان سر انگشت مریض را فشار دهید.
5- وقتی از هر 10 انگشت خون خارج شد چند دقیقه صبر کنید تا بیمار هشیاری خود را باز یابد.
6- اگر دهان قربانی کج شد لاله گوشهایش را آنقدر بکشید تا سرخ شوند.
7- بعد هر لاله گوش را دو بار بخراشید تا از هر کدام دو قطره خون خارج شود.
بعد از چند دقیقه قربانی باید هشیاری خود را بدست بیاورد. منتظر بمانید تا بیمار دوباره وضعیت طبیعی خود را بدون هرگونه علامت غیر عادی به دست بیاورد. سپس او را به بیمارستان برسانید. حرکت سریع آمبولانس در راه بیمارستان و افتادن در دست اندازها باعث پارگی مویرگها می‌شود.من درباره‌ی نجات زندگی با حجامت از یک دکتر سنتی چینی به نام "ها بو تینگ" که در سون جیوک زندگی می کند آموختم. بعلاوه من در این زمینه تجربه‌ی عملی دارم. پس می‌توانم بگویم که این روش صد در صد موثر است.
در سال 1979 من در کالج "فور گاپ " در " تای چونگ" تدریس می کردم . یک روز بعد از ظهر مشغول تدریس بودم که ناگهان یک معلم دیگر نفس نفس زنان وارد کلاس شد و گفت : " خانم لیو عجله کن بیا ، سوپروایزر ما سکته کرده است." من فورا به طبقه سوم رفتم و دیدم آقای "چن فو تی ین" سوپروایزر ما همه علائم سکته را دارد: رنگ پریدگی، اختلال در تکلم و کج شدن دهان.
فوراً از یکی از دانشجویان خواستم تا از داروخانه‌ی بیرون مدرسه، یک سرنگ بخرد تا با آن سر انگشتان آقای چن را خراش بدهم. وقتی ازهمه ده انگشتش قطرات خون ( اندازه یک نخود) خارج شد، رنگ به چهره‌ی آقای چن و روح به چشمانش بازگشت. ولی دهانش هنوز کج مانده بود. پس گوشهایش را کشیدم تا پر از خون شدند، وقتی کاملا سرخ شدند، لاله گوش راستش را دو بارخراش دادم تا دو قطره خون خارج شود. وقتی از هرلاله گوشش دو قطره خون خارج شد، یک معجزه رخ داد. در عرض 3-5 دقیقه شکل دهانش به حالت طبیعی خود برگشت و تکلمش هم روان و واضح شد. او را گذاشتیم تا یک مدت استراحت کند و یک فنجان چای داغ هم دادیم بعد کمکش کردیم تا از پله‌ها پایین برود. او را به بیمارستان "وی واه" رساندیم. یک شب در بیمارستان بستری شد و روز بعد برای تدریس به مدرسه بازگشت . همه چیز به حالت نرمال در آمد.به طور معمول قربانیان سکته از پارگی جبران ناپذیر مویرگها در راه بیمارستان رنج می‌برند. در نتیجه این گونه بیماران هرگز بهبود نمی‌یابند. ( ایرن لیو)
بنابراین ، سکته دومین علت مرگ است. اگر کسی خوش شانس باشد، زنده می‌ماند ولی ممکن است تا آخر عمر فلج بماند. این اتفاق وحشتناکی است که در زندگی می‌تواند رخ دهد.
اگر همه‌ی ما این روش حجامت را به خاطر داشته باشیم و به سرعت پروسه نجات زندگی را شروع کنیم، قربانیان دوباره احیا شده و صد در صد حالت عادی خود را به دست خواهند آورد.
اگر ممکن است لطفاٌ این متن را پس از مطالعه به دیگران فوروارد کنید. شاید به نجات زندگی یک نفر کمک کند.
[ 1 نظرات] [ادامه مطلب ...]

۱۳۹۰ مرداد ۲۴, دوشنبه

جنایت جزیره فارو در دانمارک

رنگ قرمز دریا در اثر تغیرات آب و هوایی نیست!
جنايتی كه هر ساله در جزيره‌ی فارو در دانمارك به مناسبت بلوغ نوجوانان و ورود به مرحله‌ی بزرگسالی صورت می‌گیرد، قربانيانی به جز دلفين‌های باهوش و زيبای كالدرون ندارد.
در این جشن بزرگ، برای لذت هر جنایتی مباح است. از هر طرف به دلفین‌های بیچاره حمله ور شده و آنها را می‌کشند. گروهی هم با دیدن این صحنه و سکوتشان، در این جنایت شریک می‌شوند.
لازم به ذکر است که دلفین‌های کالدرون، مانند تمام گونه‌های دیگر دلفین‌، برای ارتباط تنگاتنگ و بازی و تعامل و دوستی خالص به انسانها نزدیک می‌شوند، اما انسانهای به ظاهر متمدن !!! با ضربات چاقو بدن آنها را زنده زنده سلاخی می‌كنند تا دلفين‌ها در خون خود جان بدهند.
آنها فورا نمی‌میرند و تا زمانی که بدنشان چند تکه بشود حس دارند و صدای ناراحت کننده‌ای مثل گریه‌ی یک کودک تازه متولد شده در زمان مرگ از خود تولید می‌کنند.
اما او رنج می‌برد و از سوی انسانها، بدون هیچ رحم و شفقتی، این موجود بی‌آزار و لطیف به آرامی در خون خود می‌غلطد و جان می‌کند.
اين مطلب را آنقدر اطلاع‌رسانی كنيم تا به دست كسانی برسد كه بتوانند جلوی اين جنايت هولناك نسبت به طبيعت و موجودات زنده را بگيرند.
ما تنها يك زمين داريم، زمين خانه‌ی ماست.

برای دیدن عکسها در اندازه‌ی واقعی، برروی آنها کلیک کنید.











از طریق لینکهای زیر می‌توانید ویدیوهای مربوط به این جنایت را مشاهده کنید:
البته زیاد فرقی نمی‌کنه که دانمارک باشه یا جای دیگه، چون به هرحال این یه جنایت بزرگه. ولی فکر کنم با دیدن این ویدیوها نظرتون عوض بشه، چون این جزیره جزو یکی از جزایر کشور دانمارک محسوب میشه :
http://www.youtube.com/wat​ch?v=0_AV5HnMF7o&feature=r​elated

http://www.liveleak.com/vi​ew?i=abc_1247756856
لطفاً در صفحه‌ی کرماشان در فیسبوک عضو شوید. 
[ 0 نظرات] [ادامه مطلب ...]

۱۳۹۰ مرداد ۱۶, یکشنبه

موسیقی کردی بازتاب غنای معنوی و روحی مردم است

برای دانش‌پژوه کرد، «فولکلور» نقش مهمی را در فرهنگ سنتی ایفا می‌کند در بستر فرهنگ کردی، اصطلاح «فولکلور» می‌تواند دارای ابعاد وسیعی بوده، اشکال سنتی و عادات خاص جامعه را در زمینه‌های هنری و مسایل دیگر اجتماع پوشش دهد. فولکلور در زبان کردی غالباً به عنوان Hypertrophy بیان شده است (Nikitine 1950) که اروپائیان آن را شعر رزمی، قصیده، یا ترجیع بند، ضرب‌المثل و داستان‌های فولکلوریک و نوحه و چیزهای دیگری از این دست می‌خوانند. این گستردگی و تفاوتها می‌تواند برخاسته از سرزمینی باشد که به علت نامساعد بودن شرایط زندگی، مردم را به زندگی در گروههای کوچک در نقاط مجزا و دور از هم مجبور کرده است و این زندگی گروهی مجزا، تفاوتهای را در فولکلور باعث شده و سبک‌های متفاوتی را به وجود آورده است.

اگرچه داستانها و ژانرهای مشابه و مشترک زیادی نیز در میان آنها به چشم می‌خورد. در ضمن تفاوت‌های فرهنگی زیادی نیز بین کردها و همسایگانشان، نظیر ترکمن‌ها، مسیحی‌ها و اعراب و ترک‌ها و فارس‌ها وجود دارد و تا زمانی که این تفاوت‌ها وجود دارد فولکلور به طور پیوسته در حال تغییر و دگرگونی خواهد بود. همچنین تغییر در فولکلور ممکن است توسط راوی یا شنوندگان آن ایجاد شود.
در هر حال می‌توان گفت آنچه که خوانده و اجرا می‌شود، متناسب و مرتبط با اصل مطلب است و گویندگان یک داستان فولکلوریک اساساً موضوعی را انتخاب می‌کنند که متناسب با شرایط باشد و مسلماً شنوندگان نیز همان چیزی را برمی‌گزینند که علاقمند به آن هستند و تحت تأثیر آن نیز قرار می‌گیرند.
تغییرات بسیاری در عقاید سنتی و موروثی در چهارچوب فولکلور در هر جامعه به مرور زمان و تحت تأثیر مسایلی که ذکر شد ایجاد می‌شود. اما نمی‌توان گفت که به کلی عوض می‌شود ولی اگر چاپ و نقل نگردد، به مرور زمان فراموش شده و از بین خواهد رفت و یا حداقل قادر نخواهد بود نقش مهمی در زندگی افراد و جامعه ایفا کند.
بخشی از فولکلور کردی، موسیقی غنی آن مردم است. تاریخ‌نویسان و موسیقی‌دانان معروف جهان معتقدند که کردستان مهد تمدن موسیقی جهان به حساب می‌آید. " گزنفون " تاریخ‌نویس یونانی در این‌باره نوشته است: در سال ‪ 401‬قبل از میلاد، بعد از حمله یونان به ایران و شکست کوروش هخامنشی از یونانیها، هنگامی که لشگر یونان قصد بازگشت از کردستان را داشت، کردها با خواندن نغمه ها و سرودهای دسته جمعی یونانیها را مورد حمله قرار دادند. { نویسنده‌ی این مقاله در اینجا مرتکب یک اشتباه تاریخی شده که صحیح آن بدین گونه‌ست: " در سال ۴۰۱قبل از میلاد، کوروش صغیر به کمک یونانیها بر علیه برادرش اردشیر دوم شاهنشاه ایران قیام كرد تا سلطنت را به دست بیاورد، بعداز شکست او هنگامی که لشگر یونان قصد بازگشت از کردستان را داشت، کردها با خواندن نغمه‌ها و سرودهای دسته‌جمعی یونانیها را مورد حمله قرار دادند. گزنفون در كتاب «Anabasis» يا سفرنامه جنگلی گزنفون، رويارويی كردها را در قالب سپاه اردشير دوم هخامنشی (401 ـ 400 پيش از ميلاد مسيح) با يونانيان باستان در منطقه‌ی اربلا (اربيل یا هولێر امروزی) شرح می‌دهد كه منجر به شكست ارتش ده هزار نفره‌ی يونان شد. }
گزنفون افزوده است، که چگونه کردها در آن زمان با هنر موسیقی آشنایی داشتند و حتی از آن در جنگها هم استفاده می‌کردند. در ویژه‌نامه موسیقیایی " فاسکه " که در فرانسه منتشر می‌شود، آمده است که ایران قدیم و سرزمین "میسوپوتامیا" یعنی جایگاهی که کردها اکنون در آن سکونت دارند، قدیمی‌ترین مهد موسیقی جهان بوده است. به نوشته این نشریه، تمام ملودیهای ایرانی در اینجا منظور ایرانی بودن ملودیها است، یعنی جایی که فرهنگ آریایی در آنجا حضور داشته است- نه مرز جعرافیایی و سیاسی ایران کنونی، در جهان بی‌همتا و بی‌نظیر است.

کردها به عنوان یکی از قدیمی‌ترین اقوام آریایی به علت بهره بردن از فرهنگ غنی ایرانی دارای اصیلترین موسیقی و ملودیهای جاودان و بزرگ هستند. موسیقی کردی در میان مردم کردستان دارای یک پیوند ناگسستنی با زندگی روزمره مردم است، بسیاری از صاحب نظران کرد معتقدند: موسیقی کردی یکی از اصیل‌ترین موسیقی‌های ایرانی است که با گذشت قرنها ویژگیهای خود را در فولکلور عامه‌ی کردزبانهای ایرانی حفظ کرده است.
سازهای رایج در موسیقی کردی، نی، سورنا، نایه، دهل، تنبک، تنبور و کمانچه است.
به طور کلی در موسیقی ایرانی، ملودیهایی در قالب هفت دستگاه ماهور، شور، نوا، همایون، سه‌گاه، چهارگاه و پنج گاه جای می‌گیرند. اما غیر از هفت دستگاه معروف فوق یک دستگاه مشهور دیگر وجود دارد و آن دستگاه " اصفهان " می‌باشد. بسیاری از موسیقیدانان معتقدند این دستگاه بخشی از دستگاه شور است و بسیاری دیگر بر این باورند که شاخه‌ای از همایون است.
آوازهای " قه‌تاری " کردی در همین دستگاه جای می‌گیرند. در میان هفت دستگاه فوق، دستگاه شور از سایر دستگاه‌ها وسیعتر و بزرگتر است زیرا اگر چه در سایر دستگاه‌ها، چندین آواز دیگر جای می‌گیرد، اما دستگاه شور علاوه بر این خود دارای چندین " گوشه " دیگر می‌باشد. این گوشه‌ها شامل ابوعطا، بیات ترک یا بیات زند، افشاری یا هه‌وشار، ده‌شتی و بیات کرد می‌باشد.
بسیاری از آوازهای کردی مانند کابوکی، شاییک ده‌گری، گول نیشان و اکثر آوازهای حیران در دستگاه شور جای دارند.
هنر موسیقی هر ملّتی وقتی پیشرفت می‌کند که فرهنگ ملی آن دیار، مورد توجه باشد و شرط پیشرفت، توسعه و احیاء آن در فرهنگ مردم نهفته است. کردها به فرهنگ، زبان، ادبیات، سنت و موسیقی خود بسیار علاقه‌مند هستند و به همین دلیل در این مورد پیشرفت کرده‌اند. کردستان با فرهنگ دیرینه‌ی حماسی و عرفانیش، با صفا و سادگی عاطفی ساکنانش و با طبیعت بکر و دست نخورده‌اش از روزگاران کهن تا به امروز همواره پرورنده موسیقی‌دانان بزرگی در آغوش خود بوده است.
موسیقی کردی دارای شیوه‌ها و آوازهای مختلف است که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم:
بیت: یکی از مهمترین مقامهای کلاسیک کردی است که در جنگها، جوانمردیها و حماسه‌ها به کار برده می‌شود و در ستایش خالق یکتا و پیامبر گفته شده و در موسیقی غربی به آن prose poem می‌گویند، نام دیگر آن در موسیقی کردی " بالوره " می‌باشد.
بالوره گویان، بی‌پرده و بی‌واهمه آوازشان را از هر قسم که باشد سر می‌دهند زیرا می‌دانند که کسی از آنان دلتنگ نمی‌شود.

بیت خوانی مبتنی بر نغمه‌های کاملا ساده و بدون رعایت وزن و قافیه است. این آواز کردی بیشتر در مناطق مهاباد، مکریان و بوکان نواخته می‌شود.سوز و مقام: یکی دیگر از انواع شیوه‌های موسیقی کردی می‌باشد، مهمترین ویژگی این آواز کردی توجه به سوز درون، شکایت و زاری می‌باشد و چون با قدرت تمام صورت می‌گیرد به آن سوز و مقام می‌گویند. این آواز در اکثر مناطق کردستان وجود دارد.
سیاه چمانه:
یکی دیگر از مهمترین آوازهای کردی می‌باشد، این آواز به شکل هجایی و در قالب ۱۰هجایی و دو مصراعی به سبک و سیاق ایرانیان کهن سروده می‌شود و به علت همزیستی با مسایل عرفانی رنگ و بوی جدیدی هم به خود گرفته است و در پاره‌ای مواقع به آن مقام شیخانه یا صوفیانه هم می‌گویند. " شمس قیس رازی " در کتاب "المعجم فی معاییر اشعار عجم" به سیاه چمانه اشاره می‌کند و می‌گوید که این آواز مختص منطقه هورامان کردستان می‌باشد که دارای ۱۵مقام نغمگی می‌باشد. در مورد وجه تسمیه سیاه چمانه نظرهای گوناگونی وجود دارد اما براساس یک نظریه معروف واژه سیاه به معنای رنگ سیاه و چمان که همان جمان بوده از کلمه کردی جامه گرفته شده است و به نام جامه سیاه در آمده است و منظور کسی بوده که در موقع خواندن این آواز جامه مشکی می‌پوشیده است. این موسیقی بیشتر در مناطقهه‌ورامان، پاوه، نودشه، نوسود، مریوان و غرب سنندج نواخته می‌شود.هوره:
از دیگر شیوه‌های موسیقی کردی می‌باشد، این آواز یک مقام بسیار زیباست که سوگ، ماتم، غریبی و عزاداری را به شیوه‌های ملیح و متین به گوش شنونده می‌رساند. اعتقاد موسیقی‌دانان این است که هوره همان ستایش اهورامزدا بوده است و کردها که پیروان آیین زرتشت بوده‌اند، با اهورامزدا شروع به خواندن می‌کنند. این آواز در کرمانشاه، ایلام، لرستان، سرپل زهاب، اسلام‌آباد، کرند غرب، گیلان غرب، هرسین، ماهیدشت و سنقروکلیایی نواخته می‌شود.
حیران:
یکی دیگر از آوازهای کردی می‌باشد که از دل بیت سر در آورده و اغلب از متنی عاشقانه و پرسوز و گداز با توسل جستن به خالق یکتاو پیامبران برخوردار است. این آواز بیشتر در مناطق مکریان و مهاباد وجود دارد.
لاووک:
یا لاوژه از دیگر آوازهای کردی می‌باشد که از ترانه‌های کلاسیک کردی سرچشمه گرفته است و در میان کردهای خراسان به مقامهای ( لو و هی له لو شوان) خوانده می‌شود.این مقام بیشتر در میان زنان رایج است. وجه تمایز" لاووک " با "حیران" در نوع زبان شعری به کار رفته در آن می‌باشد. لاووک به طور کلی به گویش زبان کردی سورانی اجرا می‌شود. این آواز در تمام مناطقی که به زبان کردی کرمانجی نیز صحبت می‌کنند وجود دارد.
گورانی:
باشکوهترین و بزرگترین شیوه موسیقی کردی می‌باشد، این آواز عظیم‌ترین دسته نغمات در موسیقی کردی را دارد و کهنترین بخش ادبیات موسیقی کردی را شامل می‌شود. اشعار گورانی ۱۰هجایی می‌باشد و در تمام مناطق کردستان این آواز به اجرا در می‌آید. در زبان عامه به تمام شیوه‌ها و آوازهای موسیقی کردی گورانی نیز گفته می‌شود. " چمری " نیز از آوازهای موسیقی کردی است که به پاس تجلیل از وجود با ارزش از دست رفته‌ای اجرا می‌شود. این آواز به معنای شیون، عزا و نهال قامت خم شده است، چمری همانند نوحه‌خوانی در فارسی است و در مناطق مختلف ایلام، لرستان و کرمانشاه طرفداران زیادی دارد.
امّا موسیقی کردی وسیعتر از این است که بتوان آن را در قالب آوازها یا شیوه‌های محدود و مشخصی گنجاند. موسیقی کردی بازتاب غنای روحی و معنوی مردم است و در عین حال تریبونی برای تفسیر مسایل عمیق جامعه می‌باشد.
نغماتی از قبیل مقامهای الله‌ویسی، کوچه باغی، صمد عسکری و ترانه‌های ملودیکی نیز در موسیقی کردی وجود دارند که بر اشعار هجایی و گاه عروضی استوارند. اگر چه گفته شد که مقامها و آوازهای کردی، جزیی از موسیقی قدیمی ایران است ولی منظور این نیست که تمام مقامها و آوازهای کردی، بدون کم و کاست، در چارچوب دستگاه‌های سنتی ایران قرار می‌گیرند. بعضی از آوازها و مقامهای کردی مانند سیاه‌چمانه و هوره در موسیقی کردی وجود دارند که در داخل دستگاه‌های موسیقی ایرانی جای نمی‌گیرند و یک دستگاه خاص را می‌طلبند. علّت مصونیت این آوازها از موسیقی ایرانی این است که این مقامها و آوازها بازمانده موسیقی غنی گاتای آیین زرتشت است و هجای این شعر نیز در ردیفهای عروضی جای نمی‌گیرد و جغرافیای سخت و آغوش گرم هورامان مانند سپری از این آوازها دفاع کرده است.
موسیقی کردی از دیرباز دارای ویژگی غنا، ریشه و اصالت بوده است و به صورت سینه به سینه نقل شده است. امید است که علاقه‌مندان و هنرمندان و موسیقی‌دانان در راستای حفظ ، توسعه و غنی نمودن هر چه بیشتر آن تلاش و زحمت بی‌دریغی را از خود بروز دهند.
گردآورنده: میدیا سردشتی
[ 0 نظرات] [ادامه مطلب ...]
 

Copyright © 2009 http://kermashan60.blogspot.com